Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne Taşınan Göçmen ve Mülteci Davaları: İnsan Hakları İhlalleri ve Hukuki Çatışmalar

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AIHM) son dönemde iletilen davalar, Avrupa'daki göç ve iltica politikalarının, insan haklarıyla ne kadar uyumlu olduğu sorusunu gündeme getiriyor.

Fransa, İtalya, İsveç ve İsviçre’de açılan davalar, sığınmacılar, göçmenler ve mültecilerin karşılaştığı hukuki engellerin yanı sıra, devletlerin göçmen hakları konusunda sunduğu güvencelerin yetersizliğini de gözler önüne seriyor. Bu davalar, sadece bireylerin haklarını savunmakla kalmayıp, Avrupa’daki tüm göçmen politikalarının geleceğini şekillendirme potansiyeline sahip.

Fransa: Reşit Olmayan Göçmenlerin Yaş Tespiti Krizi

Fransa’da, refakatsiz bir çocuğun yaş tespiti süreci sırasında gerçekleşen hak ihlalleri, Fransa’nın göçmenlere yönelik uygulamalarının ne kadar tartışmalı olduğunu gözler önüne seriyor. A.C. adlı başvurucu, reşit olmayan bir sığınmacı olarak Fransa'da kalmayı talep etmişti. Ancak, Fransız makamları çocuğun yaşını belirlerken yapılan tıbbi testlerin güvenilirliği ve sürecin şeffaflığına dair ciddi sorular ortaya çıktı. AIHM’ye iletilen dava, Fransa’nın sığınmacıların özel durumlarını göz önünde bulundurmadığını ve bunun da uluslararası sözleşmelere aykırı olduğunu savunuyor. Mahkeme, yaş tespiti gibi kritik süreçlerin, mültecilerin ve göçmenlerin haklarını koruyan şeffaf ve adil bir şekilde yapılması gerektiğini vurguluyor.

İtalya ve İsveç: Sınır Dışı Etmeler ve İnsan Hakları İhlalleri

İtalya ve İsveç'teki davalar, göçmenlerin yasal statülerine ve insan haklarına yönelik tehlikeleri gündeme getiriyor. İsveç'teki davada, zihinsel engelli bir mülteci, geri gönderilmeden önce yeterli destek ve inceleme sürecinden geçmediği gerekçesiyle mahkemeye başvurmuştu. İsveç’in, uluslararası koruma başvurusu yapan bir kişiyi, zihinsel engelini göz önünde bulundurmadan sınır dışı etmesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 3. Maddesi'ne aykırı bulunmuştu. AIHM, devletlerin, savunmasız bireylere karşı daha dikkatli olması gerektiğini ve her türlü sınır dışı etme kararının, başvurulan kişinin kişisel durumuna göre dikkatlice değerlendirilmesi gerektiğini belirtti.

İtalya’daki davada ise benzer şekilde, sığınmacıların insan hakları ihlallerine uğramadan geri gönderilmelerinin sağlanması gerektiği vurgulanıyor. Bu davalar, göçmenlerin geri gönderilmesi ile ilgili prosedürlerin, AİHM tarafından belirlenen usul ve hukuki güvencelere uygun olması gerektiği uyarısını içeriyor.

İsviçre: Zihinsel Engelli Göçmenin Zorla Geri Gönderilmesi

İsviçre, Eritreli bir göçmen üzerinde yapılan hak ihlali ile ilgili olarak AIHM’ye başvurulan başka bir davaya ev sahipliği yapıyor. Başvurucu, İsviçre’ye iltica başvurusu yaptıktan sonra, zihinsel engelini beyan etmesine rağmen geri gönderilme kararı alındı. Göçmen, geri gönderilmeye zorlandığı sırada, kendi iradesine aykırı olarak, kendisini suçlu ilan eden bir belgeyi imzalamaya zorlandı. Bu durum, sığınmacının savunmasız durumunun göz önünde bulundurulmadan yapılan bir uygulama olarak değerlendiriliyor. AİHM, zorla kabul ettirilen belgelerin ve hükümetin sığınmacıların özel koşullarını görmezden gelmesinin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne aykırı olduğuna hükmetti.

İnsan Hakları Perspektifi: Mülteci Haklarının Savunulması

Tüm bu davalar, Avrupa ülkelerinin sığınmacılar ve göçmenler karşısındaki yaklaşımını yeniden sorgulamaya açıyor. Avrupa Konseyi ve AIHM, üye ülkelerin, mültecilerin ve göçmenlerin haklarını ihlal etmeye yönelik uygulamalara karşı daha sıkı denetimler yapmaları gerektiğini ifade ediyor. Ayrıca, her türlü sınır dışı etme kararının, başvurucunun özel koşulları ve potansiyel tehlikeler göz önünde bulundurularak alınması gerektiği belirtildi.

AIHM, devletlerin, mültecilerin özel durumlarını göz önünde bulundurmadan alınan kararların, sadece yasal değil, aynı zamanda etik açıdan da sorunlu olduğunu savunuyor. Göçmenlerin, sığınmacıların ve mültecilerin, uluslararası koruma ve insan hakları bağlamında, kendi ülkelerinde yaşadıkları zorunlu durumlar nedeniyle savunmasız oldukları gerçeği, mahkemelerin vereceği kararları etkileyen önemli bir faktör olmaya devam ediyor.

Hukuki ve Politikalı Zorluklar

Avrupa, insan hakları ihlalleri ile mücadele ederken, aynı zamanda göçmenlerin, sığınmacıların ve mültecilerin temel haklarını güvence altına alacak bir dengeyi nasıl kuracağına dair bir dönemeç noktasına gelmiş durumda. AIHM’nin kararları, göçmen ve sığınmacı hakları konusunda daha geniş bir tartışmayı ateşleyecek gibi görünüyor. Avrupa'nın göçmen politikasının, sadece hukuki değil, aynı zamanda insani bir temele dayandırılması gerektiği daha açık bir şekilde ortaya çıkmaktadır.