AB Fonlarıyla Desteklenen Türkiye’deki Sınır Dışı Merkezlerinde Hak İhlalleri ve Zorla Geri Gönderme İddiaları

Yeni bir rapor, Türkiye'deki AB fonlarıyla desteklenen sınır dışı merkezlerinde mültecilere kötü muamele ve zorla geri gönderme uygulamaları yapıldığını ortaya koydu. AB ve Türkiye, bu iddiaları reddetti.

AB Fonlu Türkiye’deki Sınır Dışı Merkezlerine Ağır Eleştiriler

Uluslararası medya kuruluşları ve Lighthouse Reports’un hazırladığı bir rapor, Türkiye’de AB fonlarıyla desteklenen sınır dışı merkezlerinde, mültecilerin ve göçmenlerin sistematik olarak kötü muameleye maruz kaldığını iddia etti. Rapora göre, Suriyeli ve Afgan göçmenler, zorla geri gönderilmeye zorlanıyor ve bu süreçte insan hakları ihlalleri yaşanıyor. Raporda, Türkiye'nin bu merkezlerde "gönüllü geri dönüş" belgelerini göçmenlere zorla imzalattığı ya da belgelerin onların rızası olmadan imzalandığı belirtiliyor.

Sistematik Dayak, Hukuki Yardım Eksikliği ve Kötü Koşullar

Lighthouse Reports’un yayımladığı bu raporda, Türkiye’de AB tarafından finanse edilen yaklaşık 30 sınır dışı merkezinde sistematik hak ihlallerinin yaşandığı iddia ediliyor. Bu merkezlerde kalan göçmenler, zorla geri gönderme belgelerini imzalamaya zorlandıklarını ve bu belgelerin imzalarının onların rızası olmadan atıldığını ifade etti. Ayrıca, raporda merkezlerde tutulan göçmenlerin sistematik olarak dayak yediği, hukuki yardıma erişimlerinin olmadığı ve hijyenik olmayan, aşırı kalabalık koşullarda tutuldukları iddia ediliyor.

Raporda, AB'nin 2007’den bu yana Türkiye’deki sınır dışı merkezlerine yaklaşık 213 milyon euro fon sağladığı ve toplamda Türkiye’ye yaklaşık 1 milyar euro verildiği belirtiliyor. Bu fonlar, Türkiye'nin göçmen akışını yönetmesine yardımcı olmak amacıyla kullanıldı.

Ölüm İddiaları ve Tehdit Altındaki Geri Gönderilenler

Lighthouse Reports’un bulgularına göre, bu merkezlerde kalan 37 eski tutukludan ikisi, sınır dışı edildikten sonra hayatını kaybetti. Afganistan'a sınır dışı edilen eski bir Afgan askeri, 2023 yılında Taliban tarafından öldürüldü. Ayrıca, Suriye'ye geri gönderilen bir kişinin, 2024 yılında bir kontrol noktasında tutuklandıktan sonra öldürüldüğü belirtildi.

AB’den Yanıt: Fonlamalar Avrupa Standartlarına Uygun

Avrupa Birliği Komisyonu, bu iddialara yanıt vererek, Türkiye'deki geri gönderme merkezlerine verilen fonların “Avrupa ve uluslararası standartlara uygun” olduğunu vurguladı. AB sözcüsü, Türkiye'deki mülteci ve göçmenlere yardımın “Avrupa prensipleri, kuralları ve prosedürlerine” göre yapıldığını belirtti. Ancak sözcü, “Türkiye'nin kendi yasalarının” devrede olduğunu ve mültecilerin temel haklarının korunması gerektiğini ifade etti. AB, Türkiye’den bu iddialar hakkında derinlemesine bir soruşturma yürütmesini talep etti.

Türkiye'den Yanıt: İddialar Gerçeği Yansıtmıyor

Türkiye Göç Yönetimi Genel Müdürlüğü ise Politico’ya yaptığı açıklamada, tüm sınır dışı işlemlerinin "yasalara, insan haklarına ve medeniyet değerlerine uygun olarak" gerçekleştirildiğini savundu. Türkiye, hiçbir mültecinin zorla geri gönderilmediğini ve Suriyelilerin gönüllü olarak ülkelerine döndüğünü belirtti. Afgan mültecilerin de zorla geri gönderildiği ve belgelerin onların rızası olmadan imzalandığı iddialarını yalanladı.